Volgens VDNA is de Rijksorganisatie ondanks eerdere bezuinigingen juist steeds groter geworden, “en dat was nooit de bedoeling”. VDNA benadrukt dat dit het moment is om te kiezen voor duidelijk afgebakende organisatieonderdelen met goed toegeruste professionals die verantwoordelijkheid nemen, bereid zijn verantwoording af te leggen en daarin gesteund worden door hun management.
Ambtenaren vragen zelf om gerichte reorganisatie
VDNA, de vereniging van middelbare en hogere rijksambtenaren, pleit nadrukkelijk voor een gerichte reorganisatie. Dat pleidooi is volgens VDNA geen oproep om te bezuinigen om het bezuinigen, maar om het werk van de overheid weer effectief en efficiënt te maken.
VDNA wijst erop dat wanneer te veel onderdelen van de Rijksorganisatie bij dezelfde politieke of maatschappelijke opgave betrokken zijn, dat automatisch leidt tot overleg, afstemming en intern werk dat weinig toevoegt voor de samenleving. “Het kost veel tijd en levert weinig op. Daarom pleiten wij voor scherp taakafgebakende organisatieonderdelen met voldoende mandaat, informatie en ondersteuning.”
Eén ambtelijke eindverantwoordelijke
VDNA stelt voor om één ambtelijke eindverantwoordelijke voor de Rijksorganisatie te benoemen, boven de ministeries. Deze functionaris zou voor zes jaar worden benoemd en het vertrouwen moeten hebben van zowel kabinet als Tweede Kamer.
VDNA benadrukt dat continuïteit daarbij cruciaal is: “Bij elke kabinetswisseling veranderen de beleidsopgaven en taakstellingen weer, en dat heeft grote gevolgen voor de inrichting en belasting van de organisatie. Een vaste ambtelijke eindverantwoordelijke die toeziet op de beheersbaarheid van de Rijksorganisatie is noodzakelijk en sluit aan bij de wens om meer opgavegericht te werken.”
Digitalisering vraagt om intern vakmanschap
Een groot deel van de externe inhuur gaat momenteel op aan digitaliseringstrajecten. VDNA waarschuwt dat digitalisering geen tijdelijke opgave is en dat de benodigde kennis daarom structureel binnen de overheid moet worden opgebouwd en behouden. Zonder intern vakmanschap blijft de overheid afhankelijk van tijdelijke krachten en blijft essentiële kennis buiten de organisatie, wat volgens VDNA leidt tot vertraging bij belangrijke opgaven zoals een betrouwbare informatiehuishouding, zorgvuldige gegevensdeling en verdere digitalisering, inclusief het gebruik van algoritmes.
Oproep aan de Tweede Kamer
VDNA roept de Tweede Kamer op om de regering te vragen de Rijksorganisatie gericht in te krimpen én tegelijkertijd te investeren in de kwaliteit van de rijksdienst. De vereniging vindt dat een deel van de besparingen moet worden ingezet om intern vakmanschap en slagkracht te versterken.
Alleen wanneer inkrimpen en kwaliteitsverbetering hand in hand gaan, zo benadrukt de VDNA, krijgt de overheid de bestuurlijke en uitvoerende kracht die nodig is voor de uitdagingen van vandaag en morgen.
